این جشنواره امسال برخلاف دوره‌های گذشته، در کنار داوری آثار ارائه‌شده به دبیرخانه (در بخش‌های سنتی، نیمایی، سپید و کودک) آثار پژوهشی شاعران و پژوهشگران شعر را نیز مورد داوری قرار داده و برگزیدگان خود را در بخش‌های ذکر شده در مراسم اختتامیه اول اسفند، معرفی می‌کند. جالب اینکه امسال در بخش خارجی هیچ برگزیده‌ای معرفی نشده است اما روز دوشنبه 16 شاعر برگزیده ایرانی، از سکوی تالار وحدت بالا رفته و جایزه‌های خود را دریافت می‌کنند.
کاهش 4 درصدی حضور زنان شاعر
مراسم اختتامیه ششمین دوره از جشنواره بین‌المللی شعر فجر روز دوشنبه نخستین روز از اسفندماه سال‌جاری در حالی برگزار می‌شود که هیأت داوران این جایزه بررسی و داوری 55هزار قطعه شعر ارسال‌شده از سوی یکهزار و451 شاعر پیشکسوت و جوان کشور را به پایان رسانده و فهرستی 16 نفره از برگزیدگان این جشنواره را برای معرفی به مخاطبان خود آماده کرده‌اند. به گفته پرویز بیگی حبیب‌آبادی دبیر علمی ششمین دوره از جشنواره شعر فجر، امسال آثار ارائه شده به جشنواره شعر ششم با حضور 50 داور و کارشناس شعر مورد ارزیابی و داوری قرار گرفته و در مجموع از میان یکهزار و 451شاعری که آثار خود را به دبیرخانه این جایزه ارسال کرده‌اند تنها 16 شاعر از تهران و استان‌های جنوب، شمال و شرق کشور به‌عنوان نفرات برگزیده انتخاب شده‌اند که در میان آنها 3شاعر زن و 13شاعر مرد حضور دارند. با مرور آمار ارائه شده توسط دبیرخانه ششمین جشنواره شعر فجر و مقایسه آن با دوره‌های گذشته اگرچه شاهد استقبال پرشور شاعران کشور در بخش‌های شعر نیمایی و شعر سنتی بوده‌ایم اما در بخش زنان شاعر نیز بر خلاف دوره گذشته با کاهش 4 درصدی مواجه شده‌ایم. جشنواره‌ای که تلاش دارد گامی محکم در راستای ارتقای سطح کیفی شعر ایران و گسترش هر چه بیشتر آن در جامعه به‌عنوان یک پشتوانه فرهنگی مطمئن بردارد و به این ترتیب حضور گسترده شاعران داخلی و خارجی را در دوره‌های آتی خود تضمین کند.
تمرکززدایی حرکتی رو به جلو
رضا حمیدی دبیر اجرایی جشنواره بین‌المللی شعر فجر بر این باور است که ششمین جشنواره شعر فجر در مقایسه با دو دوره گذشته با رشد 30 درصدی روبه‌رو بوده و در مقایسه با دوره‌های گذشته با استقبال بهتری از سوی شاعران داخلی و خارجی روبه‌رو شده است. به این ترتیب اگر افزایش میزان مشارکت شاعران در استان‌های مختلف را یکی از عوامل مؤثر در رشد 30 درصدی این دوره بدانیم می‌توانیم از آن در کنار تمرکز زدایی از آثار ارائه شده توسط شاعران پایتخت در ششمین دوره جشنواره شعر فجر و بذل‌توجه بیشتر مسئولان فرهنگی به شاعران جوان و پیشکسوت در دیگر استان‌های کشور را به‌عنوان مهم‌ترین ویژگی‌های مثبت و مؤثر این دوره بدانیم. ویژگی‌هایی که موجب تقویت حضور شاعران جوان و پیشکسوت از 31 استان کشور شده است.
براساس آمار ارائه شده از سوی دبیرخانه جایزه شعر فجر امسال یکهزار و 451 شاعر از 31 استان کشور که در قالب 9 منطقه براساس زبان، قومیت، فرهنگ و همجواری تعیین شده‌اند، شانس حضور در جایزه شعر فجر را به دست آورده‌اند. به این ترتیب مسئولان فرهنگی کشور با برگزاری موازی جشنواره شعر فجر در مناطق 9 گانه کشور همزمان با برگزاری این مراسم در تهران، بیش از 700 فرصت شعرخوانی را در روزهای برگزاری این جشنواره در بهمن ماه سال‌جاری در اختیار شاعران سراسر کشور قرار دادند تا به این ترتیب این گروه از شاعران بتوانند آثار خود را بی‌واسطه در جلسات شعرخوانی به مخاطبان‌شان ارائه کنند. این رویکرد مسئولان برگزاری جشنواره و عنایت و توجه آنها به شاعران دیگر استان‌های کشور موجب بروز پویایی و نشاط در نسلی از شاعران کشور می‌شود که به‌دلیل دوری از پایتخت کمتر امکان معرفی و شناسایی خود را به مخاطبان جدی و حرفه‌ای ادبیات در شهرهای بزرگ ایران پیدا می‌کنند. در حقیقت این جشنواره زمانی می‌تواند به موفقیت برسد که مانند جشنواره فیلم و موسیقی فجر فراگیری خود را در تمام نقاط کشور حفظ کند و به‌نظر می‌رسد جشنواره شعر ششم با برنامه‌ریزی موفقی که در اجرای این جشنواره در 9 منطقه از کشور داشت تا حد زیادی به این مهم نزدیک شده است.
ضرورت توجه به سلیقه مخاطبان شعر
فاصله و تفاوت سلیقه جامعه ادبی و مخاطبان شعر با نتایج به دست آمده از جشنواره‌های دولتی ادبی و شعر کشور که جشنواره شعر فجر نیز از آن مستثنی نیست، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از منتقدان و مخاطبان این حوزه را به‌خود جلب کرده است و به‌نظر می‌رسد تا حد زیادی پویایی و سرزندگی نسل شاعران به‌ویژه شاعران جوان را تحت‌تأثیر خود قرار داده و به نوعی لذت مشارکت و همنوایی آنها را برای حضور در جوایز اینچنینی سال‌به‌سال کمرنگ‌تر می‌کند و البته این شائبه را نیز برای این گروه از شاعران و اهالی قلم به‌وجود می‌آورد که قرار نگرفتن در مسیر جریان‌های ادبی خاص و بیرون ماندن از حلقه آنها ممکن است به قیمت نادیده گرفته شدن اثر ادبی و خلاقانه‌شان ختم شود چراکه هر سال طیف مشخصی از شاعران در فهرست برگزیدگان جوایز شعر و ادبیات دولتی قرار می‌گیرند و شانس حضور را برای دیگر شاعران جوان کمرنگ می‌کنند.
از طرف دیگر داوری و قضاوت مجموعه‌ای از آثار غیرهمسنگ در جشنواره‌ای که درگاهش به روی آثار شاعران پیشکسوت و شاعران نوقلم گشوده است به‌نظر می‌رسد کمی از عدالت دور باشد چرا که حضور گسترده شاعران پیشکسوت در این دست جوایز امکان ظهور و کشف استعدادهایی جوان را به حداقل می‌رساند و این امر نیز خود دلیل دیگری برای از بین رفتن انگیزه جوانان برای حضور در جوایز اینچنینی است. از این‌رو امروز که مسئولان فرهنگی کشور با برنامه‌ریزی خود توانستند دامنه حضور شاعران و ادیبان در جشنواره شعر فجر را طی 3-2 دوره گذشته به یک دامنه فعال و گسترده در سراسر کشور تبدیل کنند و شاعران جوان و پیشکسوت را از تمامی شهرها و استان‌ها در این مسیر با خود همراه کنند، لازم است با برنامه‌ریزی و حمایت از شاعران طیف‌های مختلف به‌ویژه شاعران نوقلم، فضایی مناسب و برابر را برای داوری و رقابت آثار ادبی این گروه فراهم کنند تا به این ترتیب علاوه بر حفظ پویایی و اشتیاق شاعران برای شرکت در این جوایز، مخاطب شعر نیز با انگیزه بهتر و اعتماد بیشتری این جشنواره‌ها را در طول سال همراهی کند.
دبیرخانه دائمی؛ چشم‌اندازی روشن
یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور در بهمن ماه جاری خبر تشکیل دبیرخانه دائمی جشنواره شعر فجر بود که همزمان با برگزاری ششمین دوره از جشنواره بین‌المللی شعر فجر از سوی دبیر اجرایی این جشنواره در رسانه‌های مختلف مطرح شد.این دبیرخانه در بدو تاسیس خود وظیفه ساماندهی جشنواره‌ها و همایش‌های سالانه شعر در کشور را برعهده دارد و در کنار آن تصمیم دارد بانک اطلاعاتی شاعران ایران را تدوین و گردآوری کند.
رضا حمیدی دبیر جشنواره شعر فجر درباره تشکیل این دبیرخانه می‌گوید: برگزاری دبیرخانه دائمی در ششمین دوره از جشنواره شعر فجر از جمله مهم‌ترین اقدامات فرهنگی و مؤثر است که بی‌شک تاثیر زیادی در گسترش تعامل مسئولان فرهنگی کشور با شاعران و همینطور ساماندهی جشنواره‌ها، همایش شاعران و جوایز شعر در کشور دارد.
